Şevket Beysanoğlu,
Halkbilimci, araştırmacı, gazeteci, yazar.
Cumhuriyet Döneminde Diyarbakır’ın yetiştirdiği en önemli insanlardan biri.
Diyarbakır’ın tarihine, kültürüne, sosyal hayatına ve sağlığına hizmet etmiş ve bir kısmı aramızdan ayrılan Süleyman Savcı, Adil Tekin, Vehbi Dabakoğlu, Selahattin Yazıcıoğlu kuşağının son temsilcilerinden biri.
Hepsini rahmetle anıyoruz. Bu kuşağın son iki temsilcisi sayın Esma Ocak Hanımefendi’ye ve Sayın A. Settar Hayati Avşar’a da uzun yıllar sağlıklı ve verimli yıllar diliyoruz.
Şevket Beysanoğlu’nu ölümünün 1. yılında saygıyla anıyoruz. Bugün Beysanoğlu’nun bir ömre sığdırdığı hizmetlerinin ve eserlerinin konuşulması ona karşı en büyük saygı ve yeni nesle onun örnek gösterilmesi bakımından en önemli görevdir.
Vakıf yönetim kurulunu bu tören nedeni ile bu duyarlığından dolayı kutluyorum.
Şevket Beysanoğlu, 1 Ağustos 1920’de Diyarbakır’da doğdu.
Babası Molla Ahmet, annesi Esma Hanım’dı.
Ailenin Beysanoğlu lakası 1763’te dedesi zamanında alındı.
Şevket Beysanoğlu, 1938 de Diyarbakır Lisesini bitirdi ve aynı yıl Ankara Hukuk Fakültesine girdi.
1942 yılında Hukuk Fakültesini bitirdi ve Hakim olarak Başkale ve Avanos ‘ta çalıştı.
1950 yılında hakimliği bıraktı ve Diyarbakır’a yerleşerek serbest Avukatlığa başladı.
1950 ile 1968 yılları arasında o günlerin Diyarbakır’ında her türlü olumlu girişimin içinde veya başında yer aldı.
Beysanoğlu bu dönemde gazetecilik yaptı, yazarlık yaptı, kültür dernekleri kurdu, Diyarbakır’ın tanıtımı için her türlü etkinliğe katıldı, festivaller organize etti.
Dolu dolu geçen 18 yılın ardından Ankara’ya yerleşti. Ankara’da 1968 den ölümüne kadar geçen dönemde ilerleyen yaşına ve hastalıklarına rağmen bıkmadan usanmadan Diyarbakır’ın tanıtımı için çalıştı kitaplar yazdı. Son zamanlarına kadar bu amacına hizmet etti.
Bütün bu çalışmaları boyunca her zaman efendiliği, kibarlığı, hoşgörüsü ve bilim adamlığının verdiği olgunluğu ile herkesin saygısını kazandı. Geride bir ömre sığmayacak kadar bol ve kaliteli eser bıraktı. Diyarbakır’ı tanıtan adam olarak tarihe geçti, gençlere örnek oldu.
Beysanoğlu asıl büyük görevini bıraktığı eserlerle kendinden sonra gelen araştırmacılara büyük bir tarih arşivi bırakarak yaptı. Yeni neslin bilemediği, anlamadığı veya ulaşamadığı eski kaynakları en iyi biçimde okudu, yorumladı ve kullanıma sundu. İşte Şevket Beysanoğlu ‘nu büyük yapan asıl özellik budur.
Şevket Beysanoğlu, daha 16 yaşında iken ürün vermeye başladı.
Basın Yayınla tanışması 16 yaşında 1936 da başladı. Hasret adlı ilk şiiri Diyarbekir Gazetesinde yayınlandı.
1938 de lise son sınıfta Karacadağ Dergisinin yönetim kuruluna girdi. Daha o yaşta ‘Diyarbakır Bilginleri ve Ozanları’ ve ‘Diyarbakır Halkiyyatı’ yazıları Karacadağ Dergisinde yayınlandı.
1952 de Şark Postası, 1956-1957’ de Diyarbakır Gazetesi Yazı İşleri Müdürlüğü yaptı.
1956 da Karacadağ Dergisini ve 1974’te Ziya Gökalp Dergisini çıkardı.
Bu gazete ve dergiler bugün arşivlerde çok değerli birer kaynak olarak yerlerini korumaktadırlar.
Şevket Beysanoğlu öte yandan çok başarılı bir organizatör olarak birçok derneğin kuruluşunda görev aldı.
1942 de Ankara Hukuk Fakültesi Talebe Cemiyetinde
1943 te Diyarbakır Musiki Cemiyetinde
1952 de Diyarbakır Hayır Cemiyetinde
1953 te Diyarbakır Tüccarlar Kulüp’ünün kurulmasında çalıştı
1954’te Diyarbakır Gazeteciler Cemiyeti Başkanlığını yaptı.
1960 da Atatürk Anıtını yaptırma Derneği, sonra Ziya Gökalp Üniversitesini Gerçekleştirme ve Yaşatma Derneğinde görev aldı.
1974 de Ziya Gökalp Derneğinin kurdu ve 1977 yılının Ziya Gökalp yılı olmasını sağladı.
Şevket Beysanoğlu bu sosyal faaliyetlerinin yanı sıra Diyarbakır Kültürü ile ilgili her girişimin içinde yer aldı.
1954’te önce Diyarbakır Kültür Derneğini daha sonra Diyarbakır Tanıtma ve Kültür Derneğini rahmetli Adil Tekin le beraber kurdu ve 15 yıl başkanlığını yaptı.
1990 da Diyarbakır Tanıtma Kültür ve Yardımlaşma Vakfını kurdu uzun yıllar genel başkanlığını yaptı. Tek başına verdiği eserler ve yaptığı çalışmalarla vakfı yürüttü.
Diyarbakır’daki sosyal faaliyetlerin, anma günlerinin festivallerin en başta gelen organizatörü oldu. 1966 da başlayan Karpuz Festivalini organize etti.
Şevket Beysanoğlu, hayatı boyunca Diyarbakır tarihi, kültürü, anıt ve kitabeleri, halk bilimi, gelenek ve görenekleri, Diyarbakır ağzı, Diyarbakır’ın yetiştirdiği fikir ve sanat adamları gibi konularda toplam 46 kitap yazdı , 13 bilimsel bildiri sundu.
Şevket Beysanoğlu, bu verimli çalışma hayatının gerisinde çok zengin bir kütüphane bıraktı.
1981 yılında 10 000 ciltlik kütüphanesini ve zengin gazete ve dergi koleksiyonunu Dicle Üniversitesi Kütüphanesi’ne bağışladı.
Şevket Beysanoğlu, 72 bilimsel eserde kaynak olarak gösterildi.
Meydan Laros, Türk Dili Edebiyatı Ansiklopedisi, Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, Yurt Ansiklopedisi ve Büyük Laros’ta kendi adıyla geçme onuruna ulaştı.
1990 da Dicle Üniversitesi Senatosu tarafından kendisine Fahri Edebiyat Doktoru Diploması verildi.
Hayatı boyunca birçok unvan ödül aldı.
Dicle Üniversitesi Fahri Doktorluk unvanı.
Cumhuriyetin 50 yılında Valilik Şükran Ödülü
1981 de 4. Folklor Araştırmaları Kurulu Ödülü
2000 yılında Türk Halk Kültürüne Hizmet Ödülü
Konya Selçuk Üniversitesi ve Eskişehir Valiliğinden, Diyarbakır Belediyesi ve Ticaret ve Sanayi Odasından Onur ve Şükran Belgesi
Şevket Beysanoğlu verimli bir hayatı son günlerine kadar Diyarbakır ve onun değerleri için yaşayan, eski ile yeni nesiller arasındaki tarih ve kültür iletişimi sağlayan kendini Diyarbakır adamış bir bilim adamıydı. Yazdıkları ve bıraktıkları onu ölümsüz kılmıştır. Yeri kolay dolmayacak bir değerdi.
Vefatının birinci yılında onu tekrar saygıyla anıyoruz. Saygılarımla...
Prof. Dr. Halil Değertekin
2004/Diyarbakır
